Inmiddels hebben wij al vele woningen voorzien van duurzame installaties. De meeste van deze woningen zijn hierdoor nu energieneutraal of zelfs volledig off grid. Dit zijn mooie bewegingen: we gaan de goede kant op! Maar volgens ons kan het nog beter, efficiënter en slimmer. Wat ons betreft is smart grid wonen de toekomst.
Energieneutraal en off grid wonen
Laten we eerst even inzoomen op de twee termen die inmiddels al aardig wat terrein winnen in Nederland. Energieneutraal noemen we ook wel NOM (nul op de meter). Woon je energieneutraal, dan woon je gasloos en wek je net zoveel energie op als je verbruikt. Een voorbeeld hiervan is deze piramidewoning. Off grid gaat nog een stap verder. Een off grid woning staat geheel op zichzelf. De woning wekt niet alleen haar eigen energie op, maar is ook niet aangesloten op een riolering, netstroom, water- en/of gasleidingen. Door steeds slimmere technologieën is dit duurzaam mogelijk. Smart grid wonen valt eigenlijk tussen deze twee manieren van wonen.
Wat betekent smart grid wonen?
De term smart grid horen we steeds vaker. Een gemiddelde off grid woning is ‘stand alone’, wat betekent dat deze zelfvoorzienend is, maar wel alleen voor zichzelf. Een smart grid woning is in de meeste gevallen ook volledig zelfvoorzienend, maar werkt daarbij ook samen met andere huizen. Een groep woningen (van bijvoorbeeld tiny houses, maar dit kan ook een woonwijk of een appartementencomplex zijn) deelt haar installaties, zoals zonnepanelen, warmtepomp en opslagaccu. En deze installaties werken allemaal slim samen.
Een smart grid systeem zorgt voor de opwekking, opslag en afgifte van energie op een erg slimme en efficiënte manier. Het zorgt dat de energie op alle momenten daar is, waar deze het meest nodig is. Als jij niet thuis bent, maar je buurvrouw wel, gaat de energie (vaak opgewekt met zonnepanelen) naar haar. Daarnaast gaat de ontwikkeling van accu’s erg hard: er komen steeds slimmere systemen om de energie ook op te slaan. Dat is handig voor de dagen waarop je meer opwekt dan je verbruikt. Op deze manier hoef je de energie niet terug te leveren aan het net, en kun je dus volledig onafhankelijk zijn van leveranciers. Het smart grid is jouw persoonlijke energieleverancier.
Wat ons betreft gaat smart grid wonen een stuk verder dan het opwekken van energie. Want, zoals eerder benoemd, kun je ook je andere installaties delen met je buren. Denk bij een wijkje van tiny houses aan één gemeenschappelijk bijgebouw, waarin je een warmtepomp en meterkast installeert. Bij een appartementencomplex kan je hier ook een aparte ruimte voor creëren. Zelfs een holistisch ventilatiesysteem zou je kunnen delen, door alle huizen te laten aansluiten op een kas met luchtzuiverende planten (hier zijn wij zelf mee aan het experimenteren!).
De voordelen van smart grid wijken
Als je in een smart grid wijk woont, ben je onafhankelijk en zelfvoorzienend. Dit komt met flink wat voordelen, voor jou én de natuur.
- Smart grid wonen is heel duurzaam. Een systeem als dit is altijd gasloos. Meestal wek je alle energie die je nodig hebt zelf op. Daarnaast heeft zo’n systeem meestal off grid installaties, waardoor je circulair gebruik maakt van je eigen water. Op deze manier woon je echt in balans met de natuur.
- Je bespaard flink wat kosten, omdat je je off grid installaties collectief deelt met buurtbewoners. Daarnaast bespaar je ook kosten doordat je zelf alle energie opwekt: je bent dus geen (of weinig) bedragen meer kwijt aan energieleveranciers. In zo’n zelfvoorzienende wijk heb je in sommige gevallen zelfs geen waterschapsbelasting, omdat het mogelijk is om ook van die algemene voorziening geen gebruik te maken.
- Zoals eerder benoemd, heeft een smart grid systeem een hele slimme en efficiënte stroomverdeling. Dit omdat je het zelf opwekt en deelt. De energie gaat toe, naar het punt wat daarom vraagt. Daarnaast heb je zicht op de hoeveelheid energie die je opwekt, waardoor je precies weet wat de piekuren zijn en wanneer je bijvoorbeeld je vaatwasser het beste kunt laten draaien.
- Ben je deels aangesloten op het net, en heb je daarnaast een lokale batterij waar je energie opslaat? Dan voorkom je dat je zonder stroom zit bij storingen op het net.
Smart grid wonen projecten
We kampen met een enorm woningtekort in Nederland. Omdat smart grid wijken duurzaam zijn en je hiermee kosten bespaard, denken wij dat er in de nabije toekomst steeds meer van deze wijken komen. Zelf hebben wij ook smart grid plannen met onze studio CABIN! Gelukkig zijn wij niet de enigen die zich bezighouden met dit soort innovatieve ontwikkelingen.
Een gelijkgestemd bedrijf in Denemarken is Space10. Ze maakten een kleine demo van een smart grid wijk genaamd SolarVille, waar de bewoners samen zonne-energie zouden delen. Ook zij gaan er vanuit dat je duurzame woonmogelijkheden kan creëren door slimme technologieën te combineren. Een ander voorbeeld is The Urban Village Project, waarin ze suggereren hoe we comfortabel, betaalbaar én duurzaam kunnen wonen.
Recent waren wij betrokken bij een project rondom Prattenburg in Rhenen. Hier wilden wij een recreatiewijk aanleggen van duurzame huisjes. Alle huisjes zouden smart grid samenwerken met één grote warmtepomp, die samen met de meterkast in een bijgebouw geplaatst werd. Hierop werden de zonnepanelen op de huisjes aangesloten. Helaas gaat dit project niet door, omdat het geen toestemming heeft gekregen van de gemeente.
Een project dat wel groen licht heeft, is de tiny bungalow van Hans en Josée. Wij bouwen de bungalow van a tot z, inclusief off grid installaties en een slim systeem waarbij de elektrische auto fungeert als extra accu voor de woning. Dit is niet collectief, maar zou het wel kunnen zijn. Als gemeenschap kun je een paar elektrische auto’s aanschaffen, welke je deelt. Om in te rijden, maar ook om de woningen te voorzien van energie. Of dit mogelijk is hangt met name af van de hoeveelheid energie die jij in je woning nodig hebt. Maar wij kijken graag naar dit soort innovatieve en creatieve oplossingen.
De toekomst van duurzaam wonen
Op dit moment zitten we in een transitie. We maken steeds meer woningen energieneutraal, wat een mooie stap is richting duurzaam wonen. Maar wat ons betreft ligt de toekomst in smart grid wonen in wijken, met (off grid) woningen die slim samenwerken. Zeker met het nieuwe stikstof beleid is het goed om te kijken naar de mogelijkheden die smart grid wijken ons bieden. Niet meer ieder voor zich, maar juist allemaal samen. Hierin is steeds meer mogelijk door de enorme sprongen die de technologie maakt. Neem bijvoorbeeld de verschillende batterijen die nu in ontwikkeling zijn, om duurzame energie op te slaan. Als deze ontwikkelingen vorderen, wordt het steeds duurzamer en betaalbaarder om van het net af te gaan.
Ook warmtepompen en zonnepanelen worden steeds slimmer (denk bijvoorbeeld aan de optimizers in combinatie met slimme omvormers die wij tegenwoordig altijd installeren in combinatie met zonnepanelen). Ook zijn we erg benieuwd naar de ontwikkelingen rondom ITER, het project in Frankrijk waarbij ze een kernfusiereactor tot stand proberen te brengen. Dit zou een soort zon op aarde kunnen zijn, en velen kunnen voorzien van schone energie. En over zon op aarde gesproken: heb jij de Urban Sun van studio Roosegaarde al gezien?
Deze ontwikkelingen volgen wij allemaal op de voet. De nieuwste technologieën integreren wij in mooie designs met een hoog wooncomfort. Én we blijven samenwerken met de natuur. Want ook bij smart grid woningen met off grid installaties blijft het belangrijk om het geheel holistisch te bekijken. Eerst kijken wat de natuur voor moois te bieden heeft, bepalen hoe we daarmee kunnen samenwerken, en daarna pas gaan bouwen en installeren.
