De koude wintermaanden zijn aangebroken. Hoe fijn en gezellig het ook is om met kaarsen en een wollen deken op de bank te kruipen: in deze tijd is een warm huis een levensbehoefte. Gelukkig bestaan er vandaag de dag geen woningen meer zonder een vorm van verwarming. Alleen niet elk huis wordt verwarmt op een duurzame manier. Een van de meest duurzame manieren om je huis te verwarmen, is de warmtepomp. We nemen je mee in de verschillende soorten, maten en situaties waarin de warmtepomp geschikt is.
Duurzaam warmte opwekken met een warmtepomp
Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, grondwater of de bodem. Via een warmtewisselaar in het toestel, geeft het de warmte vervolgens af in je woning. Dit kan via de lucht (een airconditioning), via de vloerverwarming, maar ook via bijvoorbeeld je radiatoren. Er zijn twee verschillende categorieën warmtepompen die je huis kunnen verwarmen: een hybride warmtepomp, en een all-electric warmtepomp. We nemen je mee in beide opties.
Hybride warmtepomp
Bij een hybride systeem combineer je een (kleine) lucht/water warmtepomp met een gasgestookte cv-ketel. Dit kan je bestaande cv-ketel zijn, maar er bestaan ook kant-en-klare gecombineerde systemen. Voor gecombineerde systemen geldt dat de warmtepomp meestal wordt gebruikt voor verwarming en koeling, maar niet voor tapwater. Op koude dagen werkt alleen de cv-ketel voor verwarming.
Je hebt ook de mogelijkheid om een gasgestookte cv-ketel te combineren met een warmtepomp die geschikt is voor een all-electric (zie verderop) opstelling. Een all electric warmtepomp is geschikt om je huis volledig elektrisch te verwarmen, en om je tapwater warm te maken: erg handig dus. Maar het kan zijn dat je bestaande ketel nog niet toe is aan vervanging, en/of dat je woning nu nog niet geschikt is voor zo’n elektrisch systeem.
Dit kan zijn omdat je nog moet isoleren, of omdat je nog geen lage temperatuur verwarming hebt (vloerverwarming en/of convectoren). Je hebt bijvoorbeeld plannen om dakisolatie te combineren met het verbouwen van de zolder, en vloerverwarming aan te leggen wanneer je de vloer gaat vervangen over een paar jaar. In zo’n geval is het dus wel mogelijk om nu al een elektrische warmtepomp in te zetten die geschikt is voor die toekomstige situatie. Sommige warmtepompen kan je goed combineren met je huidige cv-ketel. En wanneer de verbouwing achter de rug is, kan je het systeem uitbreiden met een tapwater boiler: de cv-ketel kan dan met pensioen.
Gas wordt steeds duurder, dus je kan er flink op besparen. Recent deden de Consumentenbond en zes andere organisaties onderzoek: je kunt van 200 tot wel 600 euro per jaar besparen op je energierekening. Daarnaast krijg je subsidie op deze warmtepomp, wat het nog interessanter maakt om deze stap te zetten.
Kortom, een hybride warmtepomp is geschikt wanneer je woning nog niet klaar is om van het gas los te gaan, maar je al wel stappen wilt zetten in een duurzame richting.
Elektrische (all-electric) warmtepomp
Bij een elektrische warmtepomp heb je geen cv-ketel meer nodig. De warmtepomp verwarmt (en koelt) je huis en je tapwater dan helemaal met elektriciteit. Een all-electric warmtepomp is geschikt wanneer je huis redelijk goed is geïsoleerd, en bij voorkeur is of wordt voorzien van lage temperatuur verwarming (LTV).
Vijf verschillende soorten warmtepompen
Binnen deze twee categorieën (hybride en elektrisch), vallen vijf verschillende soorten warmtepompen.
1. Een lucht/water-warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht. Deze warmtepomp heeft hierdoor altijd een buitenunit. Deze systemen kunnen in bijna alle gevallen ook actief koelen, wat betekent dat het systeem actief warmte onttrekt aan de woning. Geschikt wanneer: je huis redelijk goed is geïsoleerd en bij voorkeur is of wordt voorzien van lage temperatuur verwarming (LTV).
2. Een ventilatielucht/water-warmtepomp onttrekt warmte aan ventilatie- en/of buitenlucht. Je ziet steeds vaker dat toestellen beide bronnen gebruiken om warmte aan te onttrekken. Het voordeel hiervan is dat er nooit te veel ventilatie van de woning hoeft plaats te vinden. Dit kan namelijk zorgen voor verlies en eventueel discomfort. Nog een voordeel van dit systeem is dat er geen buitenunit nodig is. Het systeem kan echter niet koelen. Geschikt wanneer: je huis redelijk goed is geïsoleerd, je geen ruimte/behoefte hebt aan een buitenunit en wanneer je koelen niet belangrijk vindt. Ook hier geldt dat je woning bij voorkeur is of wordt voorzien van lage temperatuur verwarming (LTV).
3. Een water/water-warmtepomp met een grondgebonden bron haalt de warmte voor je woning uit de grond. De term brine/water-warmtepompen komt ook wel eens voorbij, wat in principe duidt op hetzelfde systeem, maar dan met glycol als bronvloeistof in plaats van water. In ieder geval werkt dit systeem met een horizontale of verticale bron. Meestal leg je meerdere bronnen aan die je met elkaar koppelt. Een horizontale bron zit ondiep onder het maaiveld, op circa 1,80 m. Meestal is het rendement hiervan lager dan een verticale bron, en er is meer grondoppervlak voor nodig. Maar diep boren mag niet altijd, dus dan kan dit wel een optie zijn.
Een verticale bron is voor woonhuizen meestal een gesloten bron. Voor grotere systemen (in bijvoorbeeld een bedrijfspand) maken we ook wel gebruik van open systemen. Grote voordelen van deze warmtepompen zijn dat ze passief kunnen koelen, stil zijn en geen buitenunit hebben. Een nadeel is dat je moet boren. Dit mag niet altijd, en er zijn kosten aan verbonden. Geschikt wanneer: je huis redelijk goed is geïsoleerd, je geen ruimte/behoefte hebt aan een buitenunit en wanneer je budget wat ruimer is. Ook hier geldt dat je woning bij voorkeur is of wordt voorzien van lage temperatuur verwarming (LTV).
4. Een water/water-warmtepomp met een PVT bron haalt de warmte voor je woning uit zonnepanelen. Deze zonnepanelen met een thermisch deel achter het zonnepaneel noemen we PVT-panelen, of ook wel ‘warmtepomp-panelen’. Het rendement van deze bron is vergelijkbaar met een gesloten verticale bron. Wanneer je niet mag boren, kan het wel een optie zijn.
Het medium (bronvloeistof) van deze bron is altijd glycol. Het systeem is erg stil, het heeft geen buitenunit en de bron wekt ook nog eens duurzaam stroom op. Daarnaast kan het ook koelen, maar dan wel alleen met actieve koeling. Geschikt wanneer: je huis redelijk goed is geïsoleerd, je interesse hebt in zonne-energie en hier budget voor hebt, je geen ruimte/behoefte hebt aan een buitenunit en je woning bij voorkeur is of wordt voorzien van lage temperatuur verwarming (LTV).
5. Een lucht/lucht-warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en geeft deze af aan de binnenlucht. Dit proces kan ook andersom plaatsvinden: dan onttrekt het systeem warmte aan de binnenlucht, en geeft het warmte af aan de buitenlucht. We kennen deze warmtepomp als de airconditioning. Geschikt wanneer: je een één of twee ruimtes wilt koelen, bijvoorbeeld slaapkamers. Dit systeem komt niet in aanmerking voor de ISDE-subsidie. De andere typen komen hiervoor meestal wel in aanmerking wanneer je een bestaande woning gaat verduurzamen.
Subsidie voor je warmtepomp
Voor de meeste warmtepompen kun je subsidie krijgen. Dit maakt een warmtepomp extra interessant. Deze subsidie heet de ISDE-subsidie. Alleen de lucht/lucht-warmtepomp komt hiervoor niet in aanmerking. De andere typen meestal wel, wanneer je een bestaande woning gaat verduurzamen.
Minder gas, meer elektriciteit
Met een warmtepomp verbruik je minder of geen gas meer. Dat is voordelig en duurzaam. Daar tegenover staat wel dat je flink wat stroom gebruikt. Dit is nog altijd voordeliger dan op gas stoken, maar het meeste voordeel uit een warmtepompsysteem haal je toch echt door het te combineren met je eigen zonnepanelen. Zo wek je ook nog eens duurzaam je eigen stroom op.
